İlk olarak 2014 Haziran ayında Windows'tan Linux'a Ubuntu ile geçiş yaptım. Windows'ta yoğun bir şekilde sorun yaşamadım. Tercihsel olarak daha rahat olabileceğimi düşündüm. Ubuntu vb. Linux dağıtımlarını fırsat buldukça USB üzerinden deneyimlerdim.

Windows'tan Linux'a Geçiş Nedenlerim

1. Sıklıkla LAMP Stack'ini kullandığım için Linux sunucu ve Windows localhost arasındaki uyumsuzluklardan kurtulmak
2. Linux ortamına alışmak. Komutlara daha hakim olmak.
3. Windows'ta uzun süre kullanınca yavaşlama vb. sorunlarından kurtulmak.
4. Sistem kaynaklarını daha verimli kullanmak.

Ubuntu

Geçiş sonrası elbette Windows'ta kullandığım ve Linux'ta olmayan uygulamaları aradım. Başlıca: Notepad++ ve PhotoShop Tabi ki kullandığım ölçüde muadillerini hatta Notepad++ için daha iyisi olan Sublime Text'i kullanmaya başladım.

https://twitter.com/_mhanoglu/status/476844310386974721

Deneyimlerim:

1. Ubuntu her kurulumdan sonra çeşitli uyumsuzluk sebepleriyle boot sırasında veya açıltıktan sonra hatalar verebiliyordu. Tabi çözümü biraz uğraştırsa da zevkli sayılabilir.
2. Laptop klavyesindeki özel tuşların maalesef karşlığı yoktu.
3. Kurulum sonrası silmek isteyeceğiniz ufak gereksiz uygulamalar geliyordu. Bunları silmek ve gerekli olanları yüklemek için Bash script hazırlamıştım.
4. İndikatörler çok kullanışlı geldi. Hatta Python ile kendime özel birkaç tane yazmıştım.
5. Kullandığım Lenovo laptopta NVidia ekran kartı vardı.Driver'ları olmasına rağmen ana karttaki Intel ile NVidia arasında seçim yapmak vs. Windows'taki kadar kolay değildi. Ayrıca oyun oynamadığım için harici ekran kartına gerek yoktu. Bu yüzden Bios üzerinden deaktif etmiştim.

Son aşamalarda Ubuntu arayüzü de Windows'taki gibi yavaşlık hissiyatı vermeye başladı. Dosya yöneticisinin geç açılması vb. hissedilir yavaşlıklar arttı.

Sanırım son olarak 15.04'ü kullanarak Ubuntu'ya veda ettim.

https://twitter.com/_mhanoglu/status/591571362210283520

elementaryOS:

Diğer Linux dağıtımlarından elementaryOS denedim, Ubuntu'ya göre sade, hızlı ve gereksiz uygulamaları barındırmadığı için hoşuma gitti. Ubuntu'dan sonra elementaryOS'e Freya 0.3.2 sürümü ile geçiş yaptım.

elementaryOS tasarım olarak diğer Linux dağıtımlarına göre daha sade ve modern bir görünüme sahip. İndikatörleri, uygulama ikonları birbiri ile uyumlu, renkler özenle seçilmiş ve sistemin tamamına bu tasarım hakim. Geliştiricileri bu konuda oldukça iyiler. Buradan tasarım rehberine ulaşabilirsiniz: Human Interface Guidelines

Deneyimlerim:

1. elementaryOS ana sürüm güncellemelerini direkt olarak yükleyemiyorsunuz. Sıfırdan kurulum yapmak gerekiyor. Bu da sistemde yaptığınız değişiklikeri not almaya, yedeklemeye itiyor. Aslında kötü senaryolar için hazırlıklı olmanızı sağlıyor diyebilirim.
2. MacOS'da Dock benzeri bir uygulama olan Plank'ı kullanıyor. Oldukça kullanışlı ve hızlı.
3. Hot Corners özelliği sayesinde farenizi ekranın köşelerine hareket ettirerek çeşitli işlemler yapabiliyorsunuz. Bunlardan en çok kullandığım ise: Sağ alt köşeye çekince aktif pencereyi alta alması. Bu özellik 0.3 ve 4. sürümlerde olmasına 5.sürümde kaldırıldı. xdotool key Super_L+h komutunu kullanarak kullanmaya devam edebildim.
4. Sonradan yüklediğiniz uygulamaların indikatörleri olsa bile ekstra işlem yapmadan kullanılamıyor. Kurulum sonrası ilk ayarlanması gereken konulardan biri bu.
5. Oldukça az konfigürasyon ile kurulum sonrası sistem hazır hale geliyor.

Genel olarak Linux deneyimlerim:

Herhangi bir Linux türevi, eğer kullandığınız bilgisayar ile donanımsal uyumsuzluk yaşıyor ise tatsız deneyimler yaşatabiliyor.

Öncelik bu tarz durumlarda sorunun ne olduğunu, internette bu konu hakkında nasıl arama yapabileceğinizi belirleyebilecek kadar yetkin olmak gerekiyor. En basitinde uygulama repo adreslerinden biri erişilmez olduğunda güncellemeler devam etmiyor. Hata vereni bulup kaldırmak gerekiyor.

Mikrofon, kulaklık, klavye, mouse gibi taktığınız harici ekipmanların eğer özel tuşları varsa muhtemelen tam olarak çalışmayacaktır. Çünkü üreticiler Linux kullanım oranları düşük olduğu için pek ilgilenmiyorlar.

Örnek:

1. Logitech Mouse M560 İleri ve Geri Butonları, bu tarz özel tuş barındıran mouse'ları kullanmayı bırakarak iki açıdan rahatladım. Diğeri ise bozulduğunda aynısını veya muadilini bulmanın zor olması.
2. TP-LINK Archer T2U, Bilgisayarın desteklemediği 5Ghz bandını kullanabilmek için aldığım cihazı maalesef otomatik olarak tanımadı. Github'dan bir repo bulup kurulum yaptım. Fakat birden fazla bağlantı seçeneği olduğu için arayüzde birini kapatınca diğeri de kapanıyordu..
3. 3 tane Bluetooth kulaklık denedim. Hiçbirinde mikrofon düzgün bir şekilde çalışmadı. (Webcam + Mikrofon olarak Logitech C505E öneririm)

Birden fazla ses kaynağı olunca mix kısmında sorun oluşuyor ve sesler aşırı derecede cızırtlı hale gelmeye başladı. pulseaudio -k && sudo alsa force-reload komutu ile geçici olarak çözülüyor.

Linux'tan Windows'a Geçiş Nedenlerim

elementaryOS veya Linux'ta yaşadıklarım aslında bir kaçış nedenleri değil. Laptop'tan kasalı bilgisayara geçince oyun oynamak amacıyla Linux yanına Windows 10 kurmuştum. İki işletim sistemi ile aynı cihazları kullanmak sorun olabiliyor. Örn: Aynı Bilgisayarda Linux ve Windows İşletim Sistemleri İle Aynı Bluetooth Klavyeyi Kullanmak

Windows 10 ile birlikte deneyimlediğim WSL2 localhost ihtiyacımı güzel bir şekilde karşılıyor. Geri kalan kısımlar zaten arayüz. Windows 10 arayüzünü genel olarak beğenmiyorum. Ayrıca oyunlara hızlı erişim imkanımın olması da çok istediğim bir durum değil. Buna rağmen Windows 11'i sanal olarak kurdum ve deneyimlemeye başladım. Windows 10'daki gibi yavaşlık hissiyatı devam ediyor. Animasyonların hız ayarları olmadığı için kapatarak bir nebze iyi hale gelmesini sağladım.

Bunların haricinde elementaryOS'de edindiğim alışkanlıkları Windows 11'e nasıl taşıyabilirim diye üçüncü parti uygulamaları denemeye başladım. Alışkanlıklarım ve uygulamalar şu şekilde:

1. Hot Corners, fareyi ekranın köşelerine hareket ettirdiğimde pencereyi alta alması, tüm pencereleri göstermesi vb. işlemler için

WinXCorners

2. MacOS'taki Spotlight benzeri bir uygulama olan ULauncher (Sadece Linux) yerine

PowerToys Run

PowerToys Run'da ara sıra input focus sorunu oluyor.

Bunun haricinde Win + S kısayolu ile Windows'un kendi araması da iş görüyor. Hız olarak da iyi seviyede.

3. Plank yerine Windows'un kendi Taskbar'ını kullanıyorum. Fakat davranış olarak istediğim seviyeye çekemedim.

• Taskbar'ın otomatik gizlenmesi ayarını aktif ettim. Ama asıl istediğim biraz daha akıllı davranması. Sadece aktif pencere taskbarın üzerine gelince gizlemesi. Yani ekranda küçük bir pencere açıksa taskbarın görünür olmasını bekliyorum.

• Taskbar maalesef transparan yapılamıyor. Bunun için TranslucentTB uygulamasını kullandım. Benzerlerini de denedim, hepsinde Taskbar'ın üstündeki 1px'lik border dikkatli bakınca görülebiliyor. Bu özellik Windows tarafından sağlanıyor sanırım. Registry'ler üzerinde düzenleme yaparak açıp kapatıyorlar gibi hissettim. Gizleme işlevi kesinlikle sorunlu. Görünür olduktan sonra gizlenmiyor. Win tuşuna peş peşe iki kez tıkladıktan sonra düzeliyor. Umarım bu sorun güncellemeler ile çözülür.

• Windows 11'in Beta sürümünü kullanıyorum, kullandığım harici uygulamalar nedeniyle olduğunu düşündüğüm, System Tray ikonlarının görünmemesi sorunu yaşıyorum. Taskbar'ın sağ tarafı görünmez oluyor. Otomatik gizleme ayarını değiştirince kendine geliyor.

• Yine en çok aradığım özelliklerden biri elementaryOS'de ses açma/kısma işlemini farenin tekeri ileri-geri hareket ettirerek, mikrofon/ses açma/kapatma işlemlerini de farenin tekerine tıklayarak yapabiliyorken. Windows'ta bu işlem birkaç kez tıklama gerektiriyor. PowerToys Run uygulaması içinde toplantı sırasında mikrofonu kolayca kontrol edebilmek için bir özellik mevcut.

4. Yine Plank/Taskbar ilişkili bir alışkanlığım: Açılmış ve alta alınmış uygulamaya tek tıklamak yerine Taskbar'da ikonunun üstüne gelip farenin tekerleğini çevirerek açmak. Bunun için şimdilik uygulama bulamadım.

5. Dosya yönetici Windows'un varsayılan dosya yöneticisi oldukça kullanışsız. Varsayılan uygulamalar yerine üçüncü parti uygulamalar kullanmayı pek tercih etmem. Ama Files - File Manager for Window uygulaması henüz stabil olmasa da özelllikleri bakımından gelişmiş. Ayrıca ilk açılış süresi biraz uzun. Henüz geçiş yapılacak seviyede değil, hız ve stabilite sağlandığında çok güçlü bir alternatif olarak kullanılabilir olacaktır.

elementaryOS'i kullanmaya sanal olarak devam edeceğim. İş vb. işler için izole bir sistem olması açısından ve donanımları Windows üzerinden kullanacağım için sorun yaşayacağımı düşünmüyorum.